Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów, umożliwiającym nam odbieranie i przetwarzanie informacji z otaczającego świata. Wady wzroku to powszechny problem, który może dotknąć osób w każdym wieku. W tym tekście omówimy rodzaje wad wzroku, ich przyczyny oraz dostępne metody korekcji.
Czym jest wada wzroku?
Wada wzroku (refrakcji) to stan, w którym występuje nieostre widzenie bliższych lub dalszych obiektów. Problem ten jest dość powszechny i dotyka osób w każdym wieku, zarówno dzieci, jak i dorosłych. Wady refrakcji mają różne nasilenie. Jeżeli chodzi o płeć, wady wzroku dotykają w podobnym stopniu i kobiety, i mężczyzn.
Wady wzroku nie są klasyfikowane jako choroby oczu, jednak mogą mieć z nimi związek.
Czy wada wzroku to choroba?
Wady wzroku są zaburzeniami refrakcji, ale nie chorobami – nie wiążą się z procesem chorobowym w oku, lecz z nieprawidłową budową gałki ocznej. Są to fizjologiczne zaburzenia ostrości wzroku. Niewyraźne widzenie może jednak wynikać z choroby oczu, np. zaćma może powodować zamglone widzenie.
Jak wygląda korekcja wad wzroku? Wada refrakcji może być skutecznie korygowana za pomocą soczewek lub okularów (korekcja optyczna). W niektórych przypadkach możliwa jest laserowa korekcja wzroku, a więc usunięcie wady metodą operacyjną. Nieskorygowane wady wzroku mogą się pogłębiać i skutecznie utrudniać lub nawet uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie, dlatego bardzo ważna, dlatego bardzo ważne są kontrolne wizyty u okulisty; w przypadku osób zdrowych – raz na dwa lata.
Pierwszym sygnałem wady wzroku jest jego stopniowe pogarszanie się — jak to rozpoznać?
Jakie są objawy wad wzroku?
Objawy wad wzroku mogą być różnorodne. Typowe symptomy to obniżona ostrość widzenia, niewyraźne widzenie, trudności z czytaniem, bóle głowy, zmęczenie oczu oraz mrużenie oczu przy patrzeniu na dalekie obiekty. Osoby z wadami wzroku mogą doświadczać uczucia napięcia oczu, światłowstrętu oraz zaburzeń percepcji. Objawy specyficzne dla poszczególnych wad to na przykład problemy z ostrością przy patrzeniu na bliskie lub dalekie obiekty, podwójne widzenie w przypadku astygmatyzmu. Wady refrakcji bardzo często rozwijają się stopniowo, a osoba nimi dotknięta nie od razu je zauważa. Najczęściej dopiero wtedy, kiedy zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Aby lepiej zrozumieć wady wzroku, należy przyjrzeć się ich przyczynom. Skąd biorą się problemy z widzeniem?
Jakie są najczęstsze przyczyny wad wzroku?
Skąd się biorą wady wzroku? Predyspozycje genetyczne, czyli dziedziczenie wad, odgrywają bardzo istotną rolę. Posiadanie bliskich członków rodziny z tym problemem znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia wad w kolejnych pokoleniach.
Przyczyny wad wzroku mogą być różne, jednak niektóre wady występują znacznie częściej niż inne – jakie są najpopularniejsze wady wzroku?
Jakie są najczęstsze wady wzroku?
Do najczęstszych wad wzroku zalicza się:
- krótkowzroczność (miopia),
- dalekowzroczność,
- astygmatyzm,
- prezbiopia (starczowzroczność).
Krótkowzroczność i dalekowzroczność to najpowszechniej występujące wady wzroku.
Krótkowzroczność
Krótkowzroczność, inaczej miopia, to wada wzroku, która charakteryzuje się rozmazanym widzeniem na odległość. W przypadku krótkowzroczności światło skupia się przed siatkówką oka, a nie na niej. Przyczyną krótkowzroczności jest zazwyczaj zbyt długa gałka oczna, co jest często uwarunkowane genetycznie. Objawy krótkowzroczności to trudności w widzeniu na dalsze odległości oraz mrużenie oczu przy patrzeniu na oddalone obiekty. Krótkowzroczność często rozwija się w dzieciństwie i może się pogłębiać. U dzieci wady wzroku tego typu można podejrzewać, gdy uskarżają się, że nie widzą tego, co nauczyciel pisze na tablicy. Konieczna jest wtedy wizyta u okulisty. W korekcji krótkowzroczności stosowane są okulary do dali, tzw. “minusy“.
Odwrotną wadą do krótkowzroczności jest dalekowzroczność (nadwzroczność).
Dalekowzroczność (hiperopia)
Dalekowzroczność (hiperopia) to wada wzroku, w której promienie światła skupiają się za siatkówką, a nie na niej, co powoduje niewyraźne widzenie z bliska. Osoby z dalekowzrocznością mają problem z wyraźnym widzeniem przedmiotów znajdujących się blisko, podczas gdy obiekty odległe są zazwyczaj widziane dobrze. Ta wada wzroku często występuje już od urodzenia, a jej objawy mogą nasilać się z wiekiem.
W przypadku dalekowzroczności i krótkowzroczności towarzyszącą wadą może być astygmatyzm. Na czym polega?
Astygmatyzm (niezborność)
Astygmatyzm, inaczej niezborność, to wada wzroku spowodowana nieprawidłowym kształtem rogówki lub soczewki, co prowadzi do nieprawidłowego skupienia promieni światła i zaburzeń widzenia. Objawy astygmatyzmu to niewyraźne widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Mogą pojawiać się częste bóle głowy, zmęczenie oczu. Obok krótkowzroczności i dalekowzroczności, jest najczęściej występującą wadą wzroku.
Prezbiopia (starczowzroczność)
Prezbiopia, czyli starczowzroczność, to wada wzroku związana z wiekiem, polegająca na stopniowej utracie zdolności akomodacji oka, co prowadzi do trudności w ostrym widzeniu przedmiotów znajdujących się blisko. Zazwyczaj pojawia się po 40. roku życia i jest naturalnym procesem starzenia się narządu wzroku. To dość rozpowszechnione zaburzenie widzenia i prędzej czy później dotyka wszystkich.
Jak wykryć wadę wzroku?
Odpowiednio wczesne wykrywanie wad wzroku pozwala na skuteczną korekcję. Diagnostyka wad wzroku obejmuje szereg badań, takich jak: badanie ostrości widzenia za pomocą tablicy Snellena, autorefraktometria oraz testy na astygmatyzm i daltonizm, na przykład test Ishihary. Regularne wizyty u okulisty i optometrysty są niezbędne do monitorowania narządu wzroku. Wiele dysfunkcji można wykryć już na wczesnym etapie, co umożliwia prawidłową korekcję wad wzroku.
W Klinice Jasne Błonia prowadzimy poradnię okulistyczną, gdzie można umówić konsultację ze specjalistą. Wykonane zostaną odpowiednie badania diagnostyczne oczu, które pozwolą określić, jaka jest skala wady wzroku.
Dobieramy rodzaje korekcji do zdiagnozowanej wady oraz indywidualnych preferencji naszych pacjentów. Jakie metody są dostępne?
Jakie są metody korekcji wad wzroku?
Do najpopularniejszych metod korekcji wad wzroku należą:
- okulary korekcyjne,
- soczewki kontaktowe (w tym soczewki toryczne),
- laserowa korekcja wzroku (chirurgia refrakcyjna),
- ortokorekcja,
- refrakcyjna wymiana soczewek,
- soczewki fakijne.
Okulary korekcyjne to jedna z częściej wybieranych metod. Dobór szkieł okularowych do wady odbywa się w gabinecie okulisty lub optometrysty.
Soczewki kontaktowe stanowią alternatywę dla okularów, jednak wymagają opanowania umiejętności związanych z zakładaniem i zdejmowaniem oraz ich pielęgnacją.
Laserowa korekcja wzroku to trwała metoda korekcji wad refrakcji. Podczas zabiegu, za pomocą precyzyjnego lasera, zmienia się kształt rogówki, aby światło prawidłowo ogniskowało się na siatkówce.
Ortokorekcja wzroku to sposób, który wykorzystuje specjalne, twarde soczewki kontaktowe zakładane na noc. Soczewki te, noszone podczas snu, delikatnie modelują rogówkę, zmieniając jej kształt. Dzięki temu po zdjęciu soczewek rano, przez pewien czas widzenie jest ostre bez konieczności noszenia okularów czy soczewek kontaktowych w ciągu dnia.
Refrakcyjna wymiana soczewek – to zabieg okulistyczny, który polega na usunięciu naturalnej soczewki oka i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Procedura ta jest podobna do operacji zaćmy, ale stosuje się ją również w celu korekcji wad wzroku, takich jak krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm.
Soczewki fakijne – wszczepienie soczewki fakijnej to metoda korekcji wad wzroku, polegająca na umieszczeniu dodatkowej soczewki wewnątrz gałki ocznej, bez usuwania naturalnej soczewki pacjenta. Jest to alternatywa dla laserowej korekcji wzroku, szczególnie dla osób z wysoką krótkowzrocznością, dalekowzrocznością lub astygmatyzmem, które nie kwalifikują się do laserowego zabiegu. Soczewka fakijna, umieszczona pomiędzy tęczówką a naturalną soczewką, koryguje wadę refrakcji, zapewniając ostre widzenie.
Każda z tych metod ma zalety i wady, dlatego ważne jest, aby dobrać najlepsze rozwiązanie dla siebie, uwzględniając indywidualne potrzeby. Odpowiednia korekcja poprawia komfort życia i zmniejsza ryzyko dalszego pogarszania się wzroku.
Przy jakiej wadzie traci się wzrok?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W przebiegu niektórych wad wzroku może dochodzić do powikłań, takich jak odwarstwienie siatkówki lub neowaskularyzacja, które nieleczone mogą prowadzić do utraty wzroku.
Regularne badania kontrolne i odpowiednia korekcja są bardzo ważne dla zdrowia oczu i zachowania komfortu życia.
